در شهریور۱۳۲۳ در جریان جنگ جهانی دوم زمانی که نیروهای متفقین تهران را اشغال کرده بودند، حسین گل گلاب تصنیف سرای معروف از یکی از خیابان های تهران می گذشت.
ناگهان می بیند که بین یک سرباز انگلیسی و یک افسر ایرانی بگو مگو شده و سرباز انگلیسی کشیده محکمی در گوش افسر ایرانی می زند.
گل گلاب از دیدنِ این صحنه به استودیوی روح الله خالقی (موسیقی دان) می رود و شروع به گریه می کند.غلامحسین بنان که آنجا بوده، می پرسد ماجرا چیست و او جریان را تعریف می کند و می گوید:
کار ما به اینجا رسیده که سرباز اجنبی توی گوش نظامی ایرانی بزند. سپس کاغذ و قلم را بر می دارد و با همان حال می سراید:
ای ایران ای مرز پرگهر
ای خاکت سرچشمه ی هنر
دور از تو اندیشه بدان
پاینده مانی و جاودان
ای دشمن! ار تو سنگ خاره ای من آهنم
جان من فدای خاک پاک میهنم...
همان جا استاد خالقی موسیقی و آهنگ این سرود را در آواز دشتی خلق می کند و بنان نیز آن را می خواند و ظرف یک هفته تصنیف "ای ایران" در یک ارکستر بزرگ اجرا می شود.
سرود «ای ایران» در مهر ماه سال ۱۳۲۳ در تالار دبستان نظامی [دانشکدۀ افسری فعلی] و در حضور جمعی از چهره‌های فعال در موسیقی ایران خوانده شد.
از ویژگی های شعر این سرود این است که تک تک واژه‌های به کار رفته در آن فارسی است و در هیچ یک از ابیات آن کلمه‌ای عربی یا غیر فارسی وجود ندارد.
دومین ویژگی سرود «ای ایران» در ساختار شعر آن است، به گونه‌ای که تمامی گروه‌های سنی می توانند آن را اجرا کنند و در تمامی مراکز آموزشی و حتی کودکستان‌ها قابلیت اجرا داشته باشد.
و سومین ویژگی‌ای که برای این سرود قائل شده‌اند، خواندن این سرود به لحاظ امکانات اجرایی است که به هر گروه یا فرد امکان می دهد تا بدون ساز و ادوات موسیقی نیز بتوان آن را اجرا کنند.